Bij Hans (42 jaar) thuis aan de keukentafel is gezonde voeding een ‘hot topic’. Gisteravond hadden ze het over vetoplosbare vitamines. Over vitamine D wordt veel geschreven, maar hoe zit het met vitamine A, E en K? Klopt het dat een hoge dosis vitamine A schadelijk is voor rokers? En vitamine K in spinazie de werking van bloedverdunners kan verminderen?
Wat zijn vetoplosbare vitamines?
Vitamines worden ingedeeld naar hoe ze in het lichaam worden opgenomen en opgeslagen.
Er zijn vier vetoplosbare vitamines: vitamine A, D, E en K. Deze vitamines hebben vet nodig om vanuit de darmen in het bloed te worden opgenomen. Vetoplosbare vitamines kunnen in de weefsels van het lichaam worden opgeslagen. Daarentegen kunnen de wateroplosbare vitamines (met uitzondering van vitamine B12) niet goed in het lichaam worden opgeslagen en een teveel aan wateroplosbare vitamines plas je dan ook meestal uit.
Alles over vitamine A: hoge dosis schadelijk voor rokers?
Vitamine A speelt een rol bij de weerstand, de groei, het gezichtsvermogen en is van belang voor een gezonde huid en sterk tandvlees. Er zijn diverse vormen van vitamine A.
Retinol haal je uit dierlijke bronnen zoals zalm, lever, eierdooiers en volle zuivelproducten. Betacaroteen is een voorloper van vitamine A en halen we uit oranje, gele en groengekleurde groenten en fruitsoorten zoals wortel, pompoen, spinazie, mango en meloen.
Zwangere vrouwen moeten extra voorzichtig zijn, want een hoge dosis vitamine A voor en tijdens de eerste maanden van een zwangerschap kan aangeboren afwijkingen veroorzaken. Ook rokers moeten oppassen met hoog gedoseerde supplementen: meer dan 15 milligram bètacaroteen uit supplementen geeft mogelijk een verhoogd risico op longkanker.
Vitamine E remt bloedstolling
Vitamine E ofwel tocoferol is een antioxidant. Een antioxidant beschermt de cellen in het lichaam tegen vrije radicalen. Vrije radicalen zijn stoffen die schade aan weefsels en cellen kunnen geven. Ook draagt vitamine E bij aan het behoudt van gezonde rode bloedlichaampjes en spierweefsel. Daarnaast speelt het een rol in de aanmaak van vitamine C en ons DNA.
Zonnebloemolie, noten, zaden en margarine zijn vitamine-E-rijke voedingsmiddelen. Een tekort komt in Nederland zelden voor.
In tegenstelling tot andere vetoplosbare vitamines hopen tocoferolen zich in ons lichaam niet op tot giftige hoeveelheden, maar verdwijnt een teveel tocoferolen via de ontlasting.
Te veel vitamine E is niet schadelijk, maar heeft wel invloed op de bloedstolling. Vitamine E remt de bloedstolling, dus mocht je bloedverdunners slikken of geopereerd worden, let dan op met het gebruik van hooggedoseerde multivitamines.
Let op vitamine K bij trombose
De letter K komt van de Duitse term ‘koagulationsvitamine’ oftewel stollingsvitamine. Behalve voor de bloedstolling is vitamine K nodig voor sterke botten en gezonde bloedvaten. Vanaf dat we drie maanden oud zijn wordt vitamine K door bacteriën in de dikke darm aangemaakt. Voor baby’s tot en met drie maanden is daarom noodzakelijk om extra vitamine K te nemen om (hersen)bloedingen te voorkomen. Een tekort of een teveel aan deze vitamine komt zelden voor.
Gebruik je bloedverdunners of antistollingsmiddelen, bijvoorbeeld bij trombose? Vitamine-K-rijk eten zoals spinazie, kool, varkensvlees, lever en groene bladgroenten kunnen de werking verminderen.
Vet, je hebt het nodig voor de opname van vitamines. Een tekort aan vitamine A, E en K komt in Nederland zelden voor, maar een te veel van deze vetoplosbare vitamines kan wel degelijk gevaar opleveren voor zwangeren vrouwen, rokers en bij mensen die bloedverdunners en antistollingsmiddelen gebruiken.
Bron: deze blog schreef ik voor de website DieetDitDieetDat.nl
